Het geheim van de rosé champagne

Rosé champagne is hot. Steeds meer zie je mooie rosé champagnes op de markt komen en ik zie toch ook steeds vaker dat er een rosé uitgeschonken wordt op een borrel. In 2021 steeg het exportvolume van rosé champagne tot 20 miljoen flessen, meldt het Comité Champagne – een stijging van 20,27%!  Wat vroeger werd beschouwd als de “people-pleaser” categorie – een fruitige champagne met een hoge dosering die de menigte tevreden zou stellen – is uitgegroeid tot een gediversifieerd champagne segment met fruit en of kruiden of minerale, makkelijk drinkbare of complexe, bleke of donker gekleurde tinten roze bubbels. En daar houdt de diversiteit niet op. Dat een rosé champagne speciaal voor vrouwen is, is echt wel ouderwets. Waarom dit ontstaan is kom ik straks nog even op terug. 

Een stukje geschiedenis

Eeuwen geleden was Champagne de drank van koningen. Dat wil zeggen, totdat de wijnen van Bourgondië de koninklijke interesse begonnen te wekken. Om te concurreren met deze Bourgondische rode wijnen, begonnen de wijnmakers in de Champagne rosé te maken. In die tijd waren de rosé bubbels heel licht van kleur, met slechts een kusje roze. Ze werden aangeduid als “Oeil de Perdrix”, Frans voor “het oog van de patrijs”, omdat de kleur van deze blush bubbels sterk leek op de ring van licht roze rond de ogen van de wilde vogel in de doodsstrijd.

Maar wat is nu een rosé champagne?

In de basis is een rosé gewoon een witte champagne. Pinot Noir en Pinot Meunier hebben weliswaar donkere schillen, maar hun sap is bleek, ongeveer dezelfde kleur als dat van Chardonnay. Om “witte” champagne te maken, moeten de producenten de druiven met een donkere schil dus bijzonder voorzichtig persen om zo weinig mogelijk kleur uit de schillen te laten lekken in de stille wijnen die worden gemengd tot de assemblage die de basis vormt voor de champagne.

Maaarrr, voor de rosé gaan ze anders te werk

Er zijn twee methodes voor het maken van rosé champagne. De eerste methode is de ‘methode assemblage’. Daarbij beginnen de champagnemakers met (meerdere) witte wijnen en blenden hier een gedeelte rode wijn(en) bij. (5 tot 20%) Een verhouding die niet alleen zorgt voor een mooie kleur, maar bovendien de structuur, de body en de aromatische expressie van de toekomstige champagne verandert. 

Tijdens het mengproces wordt een groot aantal proef cuvées met verschillende verhoudingen bereid, en het resultaat wordt beoordeeld op kleur, geur, aroma, smaak gewicht en mondvulling, alsmede de perceptie van polyfenolen omdat de rode wijn ook tannine toevoegt waarvan de aanwezigheid de proef ervaring al dan niet kan veranderen. 

Deze proeverij van basismengsels vergt veel ervaring en gevoeligheid, omdat de beoordeelde wijnen zeer jonge stille wijnen zijn die nog geen tweede gisting hebben ondergaan die nog meer aroma’s en kenmerken toevoegt, en vooral de fijne belletjes die we allemaal bewonderen. De rosé wijn wordt na een tweede gisting op fles een rosé champagne.

De andere methode heet rosé de saignée. “Saignée’ betekent ‘bloeden’ in het Frans, en volgens deze methode wordt rosé gemaakt door het sap van druiven met rode schillen te persen nadat ze de kans hebben gehad om een tijdje op de schillen te rusten, waardoor kleur en structuur in het sap van de schillen komen. Wijnmakers kiezen ervoor om het sap met de schillen twee uur tot twee dagen te laten rusten. Rode wijn wordt op een vergelijkbare manier gemaakt, maar het sap blijft veel langer op de schillen liggen, waardoor de kleur donkerder wordt en er meer tannine vrijkomt. De saignée-methode produceert roze belletjes die rode wijndrinkers aanspreken. Het resulteert ook in diepere tinten, meer structuur en een extra concentratie van aroma’s en smaken. 

De meest gebruikelijke methode om rosé te produceren is blenden. De wijnmaker voegt dus een kleine hoeveelheid rode wijn toe aan een vat witte wijn. Door dit proces kan de wijnmaker de gewenste roze tint voor de wijn bereiken. Een rosé gemaakt door blending betekent niet dat hij minderwaardig is. 

Weetje: Het is het vermelden waard dat het mengen van rode en witte wijn om roze wijn te maken verboden is in Franse wijngebieden, behalve in de Champagne, wat veel zegt over de voorkeur van de regio voor deze praktijk.

Resume

Maar gezien alle moeite die de wijnmakers doen om deze rosé bubbels te maken, wat is precies het nut ervan? Door de vraag naar rosé is er voor rode wijndruiven op de beste plekken een premie betaald, zodat roze champagnes, zelfs gewone niet-vintage blends, aanzienlijk meer kosten dan hun witte tegenhangers. Wat krijgen wij consumenten ervoor terug? Niet veel, in veel gevallen volgens mij. Uit mijn proeverijen blijkt dat een groot deel van de rosé champagne  geen bijzondere positieve eigenschappen heeft, maar slechts voldoet aan het visuele criterium dat hij roze is. En dat is anders en daarom duurder.
Aan de andere kant zit er gewoon meer arbeid in dan de witte tegenhanger. Die tijd moet betaald worden.

Heb ik dan een voorkeur? Absoluut. Taittinger Rosé vind ik echt subliem en heerlijk bij het eten van vlees. Een zeer mooie donkere rosé is die van Piper Heidsieck. Zeer toegankelijk, en zeer mooi van kleur. Ook de muselet bij hen is rood. Maar verder hebben we nog vele rosé’s in de webshop
Weetje: Madame Ponsardin van Veuve Clicquot maakte de eerste rosé champagne in 1818? Dit geliefde drankje gaat dus al meer dan 200 jaar mee!