Champagne maken is een kunst. Maar wist je dat één van de belangrijkste stappen in dit proces afhankelijk is van een houten rek met gaten? Dat rek heet een Pupitre, en het speelt een cruciale rol bij het helder maken van champagne. Laten we eens duiken in de geschiedenis van de pupitre en ontdekken hoe een slimme vondst van Madame Barbe-Nicole Clicquot (ja, dé Veuve Clicquot) de champagnewereld voorgoed veranderde.
Van keukendeur tot revolutie
In de vroege 19e eeuw zat men met een probleem: hoe verwijder je de gistdeeltjes uit een fles champagne zonder de bubbels te verliezen? Tot dan toe werd de champagne gewoon overgegoten in een nieuwe fles, maar dat ging vaak ten koste van de smaak en de mousse.
Madame Clicquot, een briljante en vastberaden vrouw die de champagne-industrie op haar kop zette, merkte dat als je een fles schuin hield en langzaam draaide, de gist zich verzamelde in de hals. Dit idee ontstond toen ze experimenteerde met een keukendeur, waarin ze gaten liet boren om flessen onder een hoek te plaatsen.
Samen met haar keldermeester Antoine Müller ontwikkelde ze dit idee verder en zo werd de eerste pupitre geboren. Dit houten rek, waarin flessen onder een hoek konden worden geplaatst en met de hand gedraaid, werd dé standaardmethode voor het klaren van champagne.
Het draaien: Een precisiewerkje
De pupitre wordt gebruikt voor het remuage-proces: het draaien en kantelen van de champagneflessen om het gistbezinksel langzaam naar de flessenhals te leiden.
- Handmatig draaien: De flessen staan met de hals naar beneden in de pupitre en worden over een periode van 6 tot 8 weken dagelijks een klein beetje gedraaid en verder gekanteld. Dit gebeurt met de hand door een remueur, die duizenden flessen per dag kan draaien!
- Van horizontaal naar verticaal: De flessen beginnen in een bijna horizontale positie en eindigen volledig rechtop (sur pointe), met al het gist verzameld in de hals.
- Klaar voor dégorgement: Zodra het gist in de hals zit, wordt de fles gekoeld en wordt de hals bevroren. Bij het dégorgement schiet de bevroren gist prop eruit en is de champagne glashelder.
Tegenwoordig wordt dit proces grotendeels machinaal uitgevoerd met een gyropalette. Dit is een grote roterende bak die honderden flessen tegelijk kan draaien, maar in traditionele huizen wordt de pupitre nog steeds gebruikt voor prestige-cuvées.
De Pupitre vandaag
Hoewel de gyropalette efficiënter is, blijft de pupitre een symbool van ambacht en traditie. Veel champagnehuizen gebruiken deze methode nog steeds voor hun meest exclusieve flessen. Bovendien heeft de pupitre een tweede leven gekregen als decoratie—je ziet ze vaak terug als wijnrek of zelfs als stijlvolle meubelstukken in bars en wijnkelders.
Madame Clicquot’s simpele keukendeur veranderde de manier waarop champagne werd gemaakt en zette de toon voor de kwaliteit die we vandaag de dag kennen. Dus de volgende keer dat je geniet van een glas prachtige, heldere champagne, denk dan even aan dat houten rek met gaten—de pupitre, een stukje wijnhistorie in jouw glas
Pol Roger
Pol Roger is een van de weinige champagnehuizen die nog sterk vasthouden aan traditionele productiemethoden. Maar liefst 70% van de Pol Roger champagne wordt nog steeds met de hand gedraaid in hun indrukwekkende kelders in Épernay, die zich over 7,5 kilometer uitstrekken. Dit arbeidsintensieve proces zorgt ervoor dat het gistbezinksel op de meest precieze manier naar de hals van de fles wordt geleid, wat bijdraagt aan de verfijnde en consistente kwaliteit waar Pol Roger om bekendstaat. Het is een prachtige herinnering dat vakmanschap en traditie nog steeds een grote rol spelen in de wereld van champagne.
