Als het gaat om champagne, wordt de term “cru” gebruikt om een bepaalde wijngaard of regio aan te duiden waar de druiven voor de champagne worden verbouwd. In de champagne-industrie zijn er 17 cru’s die worden erkend als Grand Cru en 42 die worden erkend als Premier Cru.
Grand Cru is de hoogste classificatie die wordt gegeven aan de beste wijngaarden in de Champagne-regio, terwijl Premier Cru de op één na hoogste classificatie is. Deze classificaties zijn gebaseerd op de kwaliteit van de druiven die in elk gebied worden geproduceerd.
De term “cru” kan ook verwijzen naar een specifieke fles champagne die afkomstig is van druiven die uitsluitend afkomstig zijn van een enkele wijngaard of een enkel dorp binnen de Champagne-regio. Dit wordt ook wel een “cru champagne” genoemd
Wie geeft een Cru status?
Het Champagne Comité, ook wel het Comité Interprofessionnel du Vin de Champagne (CIVC) genoemd, is het officiële regulerende orgaan van de Champagne-industrie. Het is een non-profitorganisatie die werd opgericht in 1941 om de belangen van de Champagne-producenten en -handelaren te behartigen en de Champagne-industrie te bevorderen.
Het Champagne Comité bepaalt onder andere welke gemeenten in de Champagne-regio de status van Grand Cru krijgen. Het Comité baseert zich hierbij op de kwaliteit van de druiven die in de wijngaarden van deze gemeenten worden geproduceerd. Deze beoordeling wordt uitgevoerd door een commissie van wijnexperts en is gebaseerd op verschillende criteria, waaronder de bodemsamenstelling, het klimaat, de druivensoorten die er groeien, de wijnbouw-technieken en de historische reputatie van de gemeente.
Er zijn momenteel 17 gemeenten in de Champagne-regio die de status van Grand Cru hebben. Deze gemeenten worden beschouwd als de meest prestigieuze in de Champagne-regio en zijn:
- Ambonnay
- Avize
- Aÿ-Champagne
- Beaumont-sur-Vesle
- Bouzy
- Chouilly
- Cramant
- Le Mesnil-sur-Oger
- Louvois
- Mailly Champagne
- Oger
- Oiry
- Puisieulx
- Sillery
- Tours-sur-Marne
- Verzenay
- Verzy
Het Champagne Comité bepaalt ook welke gemeenten de status van Premier Cru krijgen, wat een iets lagere classificatie is dan Grand Cru. Er zijn momenteel 44 gemeenten in de Champagne-regio die de status van Premier Cru hebben.
De Grand Cru
De belangrijkste criteria die worden gebruikt om een Grand Cru aan te wijzen, zijn:
- Bodemsamenstelling: De bodemsamenstelling van de wijngaarden moet van een uitzonderlijke kwaliteit zijn, omdat deze de voedingsstoffen en het water beïnvloedt die de wijnstokken ontvangen en uiteindelijk de kwaliteit van de druiven die worden geproduceerd.
- Microklimaat: Het microklimaat van de wijngaarden moet ideaal zijn voor de groei van de druiven en het rijpen van de vruchten. Dit omvat aspecten zoals de blootstelling aan de zon, de temperatuur en de vochtigheidsgraad.
- Druivensoorten: De wijngaarden in de gemeente moeten specifieke druivensoorten verbouwen die bekend staan om hun hoge kwaliteit en geschiktheid voor de productie van champagne, met name de Chardonnay, Pinot Noir en Pinot Meunier.
- Wijnbouw technieken: De wijnbouw technieken die worden gebruikt in de wijngaarden moeten van de hoogste kwaliteit zijn om de beste kwaliteit druiven te produceren. Dit omvat aspecten zoals het snoeien van de wijnstokken, de oogstmethoden en het toepassen van meststoffen en pesticiden.
- Historische reputatie: De gemeente moet een lange geschiedenis hebben van het produceren van kwaliteitsdruiven en wijnen, met een gevestigde reputatie in de Champagne-regio.
In de Grand Cru-wijngaarden van de Champagne-regio worden drie druivenrassen geteeld: Chardonnay, Pinot Noir en Pinot Meunier. Het aandeel van elke druivensoort kan variëren afhankelijk van de locatie en de voorkeuren van de wijnmakerijen. Over het algemeen zijn de Grand Cru-wijngaarden in de Côte des Blancs bekend om hun hoge percentage Chardonnay-druiven, terwijl de Grand Cru-wijngaarden in de Montagne de Reims meer gericht zijn op Pinot Noir-druiven. Er zijn echter ook enkele Grand Cru-wijngaarden die gelijke delen van alle drie de druivensoorten bevatten.
Het feit dat een Champagne afkomstig is van Grand Cru-wijngaarden kan op verschillende manieren op het etiket worden vermeld, afhankelijk van de producent. Soms staat het simpelweg vermeld op het etiket, bijvoorbeeld als “Grand Cru” of als de naam van de specifieke wijngaard. In andere gevallen kan de vermelding subtieler zijn en worden de woorden “Cuvée” of “Réserve” gebruikt om aan te geven dat de wijn afkomstig is van de beste wijngaarden van de producent.
Grand Cru Champagnes
Er zijn verschillende Champagnes op de markt die 100% Grand Cru-druiven gebruiken. Hier zijn enkele voorbeelden:
- Krug Clos d’Ambonnay: Dit is een uitzonderlijke Champagne die wordt geproduceerd van Pinot Noir-druiven uit de enige Grand Cru-wijngaard in het dorp Ambonnay.
- Pol Roger Cuvée Sir Winston Churchill: Deze Champagne wordt geproduceerd met 100% Grand Cru-druiven, afkomstig uit de wijngaarden van het dorp Cumières in de Marne-vallei.
- Louis Roederer Cristal: Dit is een andere beroemde Champagne die wordt geproduceerd met 100% Grand Cru-druiven. De druiven komen uit de gemeenten Verzenay, Aÿ en Avize.
- Billecart-Salmon Cuvée Nicolas François Billecart: Dit is een andere Champagne van topkwaliteit die wordt geproduceerd met 100% Grand Cru-druiven. De druiven komen uit de dorpen Avize, Chouilly en Mesnil-sur-Oger.
- Taittinger “Prélude”: Deze Champagne is een blend van Chardonnay en Pinot Noir, afkomstig uit Premier Cru-wijngaarden in de dorpen Avize, Le Mesnil-sur-Oger, en Mailly-Champagne
Er zijn nog veel meer Champagnes die voor 100% zijn geproduceerd met Grand Cru-druiven. De term “Grand Cru” geeft aan dat de druiven afkomstig zijn uit de beste wijngaarden van de Champagne-regio en dat ze van de hoogste kwaliteit zijn. Champagnes die uitsluitend met Grand Cru-druiven worden geproduceerd, zijn over het algemeen van zeer hoge kwaliteit en hebben vaak een hogere prijsklasse.
De Premier Cru
Een Premier Cru Champagne is de op één na hoogste classificatie voor wijngaarden in de Champagne-regio, na de Grand Cru. Premier Cru-wijngaarden worden beschouwd als van hoge kwaliteit en produceren wijnen van uitstekende kwaliteit.
Montagne de Reims:
- Ludes
- Mailly-Champagne
- Verzenay
- Verzy
- Beaumont-sur-Vesle
- Sillery
- Puisieulx
- Rilly-la-Montagne
- Chigny-les-Roses
- Coulommes-la-Montagne
- Sermiers
- Taissy
- Trépail
Vallée de la Marne:
- Aÿ-Champagne
- Avenay-Val-d’Or
- Cumières
- Dizy
- Hautvillers
- Mareuil-sur-Aÿ
- Mutigny
- Oiry
- Athis
- Bisseuil
- Pierry
- Chouilly
Côte des Blancs:
- Oger
- Le Mesnil-sur-Oger
- Cramant
- Avize
- Chouilly
- Vertus
- Grauves
- Bisseuil
- Épernay-sous-Godat
- Monthelon
- Bergères-les-Vertus
- Villeneuve-Renneville-Chevigny
- Voipreux
- Mancy
Premier Cru-wijngaarden hebben over het algemeen een bodemsamenstelling van kalksteen en klei, vergelijkbaar met Grand Cru-wijngaarden. De druivensoorten die worden verbouwd in Premier Cru-wijngaarden zijn meestal Chardonnay, Pinot Noir en Meunier, dezelfde druivensoorten die worden gebruikt in Grand Cru-wijngaarden. Premier Cru champagnes worden vaak geprijsd tussen die van de Grand Cru en die van de meer algemene wijngaarden in de regio.
Premier Cru Champagnes
Er zijn er vele, maar hier enkele van mijn favorieten:
- Piper-Heidsieck “Cuvée Brut“: Deze Champagne is een blend van Chardonnay en Pinot Noir, afkomstig uit Premier Cru-wijngaarden in de dorpen Mareuil-sur-Aÿ, Aÿ, en Ambonnay.
- Piper-Heidsieck “Essentiel Cuvée Réserve Brut“: Deze Champagne is een blend van Chardonnay en Pinot Noir, afkomstig uit Premier Cru-wijngaarden in de dorpen Mareuil-sur-Aÿ, Aÿ, en Ambonnay.
- Laurent-Perrier “Millésimé“: Deze champagne wordt geproduceerd met druiven uit Premier Cru-wijngaarden in de dorpen Tours-sur-Marne, Mailly-Champagne, en Vertus.
- Gosset “Grand Blanc de Blancs“: Deze Champagne wordt geproduceerd met 100% Chardonnay-druiven uit Premier Cru-wijngaarden in de dorpen Mesnil-sur-Oger, Villers-Marmery, Trépail en Vertus.
De normale Cru
Een Cru is niet per definitie een wijngaard. Een Cru is een classificatie die wordt gegeven aan een bepaald gebied of een bepaald dorp in de Champagne-regio, en heeft betrekking op de kwaliteit van de druiven die daar worden geproduceerd. Een wijngaard kan wel onderdeel uitmaken van een Cru, maar het kan ook zo zijn dat een Cru meerdere wijngaarden omvat, verspreid over verschillende percelen in het desbetreffende gebied of dorp.
Bij de classificatie van de wijngaarden in de Champagne-regio wordt dus niet alleen gekeken naar de kwaliteit van de druiven die op een bepaald perceel worden geproduceerd, maar ook naar andere factoren zoals de bodemgesteldheid, de ligging van de wijngaard en het microklimaat ter plaatse. De classificatie van de wijngaarden en dorpen in de Champagne-regio is een belangrijke manier om de kwaliteit van de Champagne te waarborgen en om consumenten te informeren over de herkomst en de kwaliteit van de wijn.
Blend van de verschillende Cru’s
Hierboven zijn champagnes benoemd die een 100% status hebben, maar er zijn er zoveel die een blend zijn van verschillende Grand Cru’s en Premier Cru’s. Een heel bekende is die van:
De Veuve Clicquot Yellow Label is geen Premier Cru Champagne, maar een blend van wijnen uit verschillende wijngaarden in de Champagne regio, inclusief Grand Cru en Premier Cru wijngaarden. Hoewel de Yellow Label niet specifiek is samengesteld uit Premier Cru-druiven, wordt het nog steeds beschouwd als een van de meest populaire en iconische champagnes ter wereld vanwege zijn kenmerkende smaakprofiel en kwaliteit.
De Moët & Chandon Impérial Brut is geen Grand Cru Champagne, maar een blend van wijnen uit verschillende wijngaarden in de Champagne regio, inclusief Grand Cru, Premier Cru en niet-geclassificeerde wijngaarden. De Impérial Brut wordt geproduceerd met de traditionele druivensoorten van de Champagne-regio, Pinot Noir, Pinot Meunier en Chardonnay, en wordt gekenmerkt door zijn fruitige aroma’s en frisse smaakprofiel.
